(Its English version is at the end)

ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਫ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਇੱਕੋ ਰਟ ਲਾਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੂ ਹੀ ਹਨ | ਇਹ ਇੱਕ ਸਮਝੀ ਸੋਚੀ ਚਾਲ ਹੈ | ਖੁਸ਼ਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਨਾਸਤਕ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਦਾ ਹੈ , ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਆਖ ਦੇਂਦਾ ਹੈ | ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਉਲਥਾ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਗਲਤ ਹੈ | ਅਜਿਹੀਆਂ ਸ਼ਖਸ਼ਿਅਤਾਂ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਧਰਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹਨ | ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਨਿਖੇੜਾ ਮੈਂ ਸਿੱਖਾਂ ੜੇ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਲਿਖੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ  ਰਾਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ | ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 1136 ਉੱਤੇ ਹਨ | ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ  ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੀਏ :

ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਵਰਤ ਨ ਰਹਉ ਨ ਮਹ ਰਮਦਾਨਾ ॥ ਤਿਸੁ ਸੇਵੀ ਜੋ ਰਖੈ ਨਿਦਾਨਾ ॥੧॥ ਏਕੁ ਗੁਸਾਈ ਅਲਹੁ ਮੇਰਾ ॥ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਦੁਹਾਂ ਨੇਬੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਹਜ ਕਾਬੈ ਜਾਉ ਨ ਤੀਰਥ ਪੂਜਾ ॥ ਏਕੋ ਸੇਵੀ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ॥੨॥ ਪੂਜਾ ਕਰਉ ਨ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰਉ ॥ ਏਕ ਨਿਰੰਕਾਰ ਲੇ ਰਿਦੈ ਨਮਸਕਾਰਉ ॥੩॥ ਨਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ॥ ਅਲਹ ਰਾਮ ਕੇ ਪਿੰਡੁ ਪਰਾਨ ॥੪॥ ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਕੀਆ ਵਖਾਨਾ ॥ ਗੁਰ ਪੀਰ ਮਿਲਿ ਖੁਦਿ ਖਸਮੁ ਪਛਾਨਾ ॥੫॥੩॥ {ਪੰਨਾ 1136}

ਅਰਥ: ਹੇ ਭਾਈ! (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ) ਮੈਂ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਤੁਰਕ ਦੋਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹੀ ਸਾਂਝ ਮੁਕਾ ਲਈ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਹੈ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ) ਗੁਸਾਈਂ (ਆਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ) ਅੱਲਾ (ਆਖਦਾ ਹੈ) ।1। ਰਹਾਉ।

ਹੇ ਭਾਈ! ਨਾਹ ਮੈਂ (ਹਿੰਦੂ ਦੇ) ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ, ਨਾਹ ਮੈਂ (ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੇ) ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ (ਵਿਚ ਰੱਖੇ ਰੋਜ਼ਿਆਂ ਦਾ) । ਮੈਂ ਤਾਂ (ਸਿਰਫ਼) ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਹੜਾ ਆਖ਼ਿਰ (ਹਰੇਕ ਦੀ) ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।1।

ਹੇ ਭਾਈ! ਮੈਂ ਨਾਹ ਕਾਬੇ ਦਾ ਹੱਜ ਕਰਨ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) , ਨਾਹ ਮੈਂ (ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਾਂਗ) ਤੀਰਥਾਂ ਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦਾ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ (ਸਿਮਰਦਾ) ।2।

ਹੇ ਭਾਈ! ਮੈਂ ਨਾਹ (ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਾਂਗ) ਵੇਦ-ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਨਾਹ (ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਾਂਗ) ਨਿਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਨਿਰੰਕਾਰ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾ ਕੇ (ਉਸ ਅੱਗੇ) ਸਿਰ ਨਿਵਾਂਦਾ ਹਾਂ ।3।

ਹੇ ਭਾਈ! (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਸਤੇ) ਨਾਹ ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੂ (ਦੇ ਮੁਥਾਜ) ਹਾਂ, ਨਾਹ ਅਸੀਂ ਮੁਸਲਮਾਨ (ਦੇ ਮੁਥਾਜ) ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਇਹ ਸਰੀਰ ਸਾਡੀ ਇਹ ਜਿੰਦ (ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ) ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ) ਅੱਲਾ (ਆਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ) ਰਾਮ (ਆਖਦਾ ਹੈ) ।4।

ਹੇ ਕਬੀਰ! ਆਖ– (ਹੇ ਭਾਈ!) ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ-ਪੀਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਖਸਮ-ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾ ਰੱਖੀ ਹੈ।5।3।  (ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ )

                     ਫੇਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ  ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਫ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਵਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰੱਬ ਜਾਣਕੇ ਪੂਜਦੇ ਹਨ, ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਉਹ ਰੱਬ ਨਹੀ ਹਨ:

ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧   ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਸਗਲੀ ਥੀਤਿ ਪਾਸਿ ਡਾਰਿ ਰਾਖੀ ॥ ਅਸਟਮ ਥੀਤਿ ਗੋਵਿੰਦ ਜਨਮਾ ਸੀ ॥੧॥ ਭਰਮਿ ਭੂਲੇ ਨਰ ਕਰਤ ਕਚਰਾਇਣ ॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਤੇ ਰਹਤ ਨਾਰਾਇਣ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਕਰਿ ਪੰਜੀਰੁ ਖਵਾਇਓ ਚੋਰ ॥ ਓਹੁ ਜਨਮਿ ਨ ਮਰੈ ਰੇ ਸਾਕਤ ਢੋਰ ॥੨॥ ਸਗਲ ਪਰਾਧ ਦੇਹਿ ਲੋਰੋਨੀ ॥ ਸੋ ਮੁਖੁ ਜਲਉ ਜਿਤੁ ਕਹਹਿ ਠਾਕੁਰੁ ਜੋਨੀ ॥੩॥ ਜਨਮਿ ਨ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਨ ਜਾਇ ॥ ਨਾਨਕ ਕਾ ਪ੍ਰਭੁ ਰਹਿਓ ਸਮਾਇ ॥੪॥੧॥ {ਪੰਨਾ 1136}

ਅਰਥ: ਭਟਕਣਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੁਰਾਹੇ ਪਏ ਹੋਏ ਹੇ ਮਨੁੱਖ! ਤੂੰ ਇਹ ਕੱਚੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈਂ (ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਭਾਦਰੋਂ ਵਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ-ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲਿਆ) । ਪਰਮਾਤਮਾ ਜੰਮਣ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ।1। ਰਹਾਉ।

ਹੇ ਭਾਈ! (ਤੇਰੀ ਇਹ ਕੱਚੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਥਿੱਤਾਂ ਲਾਂਭੇ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਅਤੇ (ਭਾਦਰੋਂ ਵਦੀ) ਅਸ਼ਟਮੀ ਥਿੱਤ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।1।

ਹੇ ਭਾਈ! ਪੰਜੀਰ ਬਣਾ ਕੇ ਤੂੰ ਲੁਕਾ ਕੇ (ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ-ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ) ਖਵਾਂਦਾ ਹੈਂ। ਹੇ ਰੱਬ ਤੋਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਮੂਰਖ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਹ ਜੰਮਦਾ ਹੈ ਨਾਹ ਮਰਦਾ ਹੈ।2।

ਹੇ ਭਾਈ! ਤੂੰ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ-ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ) ਲੋਰੀ ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ (ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਲੋਰੀ ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ, ਤੇਰਾ ਇਹ ਕੰਮ) ਸਾਰੇ ਅਪਰਾਧਾਂ (ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ) । ਸੜ ਜਾਏ (ਤੇਰਾ) ਉਹ ਮੂੰਹ ਜਿਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਤੂੰ ਆਖਦਾ ਹੈਂ ਕਿ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।3।

ਹੇ ਭਾਈ! ਨਾਨਕ ਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਭ ਥਾਈਂ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਉਹ ਨਾਹ ਜੰਮਦਾ ਹੈ ਨਾਹ ਮਰਦਾ ਹੈ, ਨਾਹ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਨਾਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।4।1। (ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ )

                     ਉਤਲੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਚਾਹੇ ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਹੋਣ ਚਾਹੇ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਪਰ ਉਹ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਭਗਵਾਨ ਨਾ ਮਰਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ |

                     ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਇਹ ਤੱਥ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਜਾਂ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਬਿਲਕੁਲ ਗਲਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਨਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਾਂਗ ਕਰਮ ਕਾਂਡਾਂ ਜਾਂ ਕਾਸ਼ੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁਲਮਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਮੱਕੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਦੇ | ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਦਾ ਰਹਿਬਰ ਹੀ ਇਹ ਆਖ ਦੇਵੇ ਕਿ ਉਸਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੁਯਾਈਆਂ  ਦਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਅਜਿਹੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨੇ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੂ ਹਨ, ਤਦ ਮੂਰਖਤਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ ?

‘ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ

ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ

The Sikhs are not Hindus

Sadly, some people call the Sikhs a part of Hinduism; Khushwant Singh, being an agnostic, wrote a History of the Sikhs and called the Sikhs a part of Hinduism. He also translated Gurbani incorrectly. Such people leave an impression on others to believe that the Sikhs may be a part of Hinduism.  The Sikhs’ Guru very explicitly writes that the Sikhs are neither Hindus nor Muslims since they don’t believe what the Hindus or the Muslims believe like doing pilgrimaging to Kashi or Macca or to observe fasts. The Guru’s shabadas which explains this fact are on SGGS 1136, let us ponder over them.

 ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ 5 ॥ ਵਰਤ ਨ ਰਹਉ ਨ ਮਹ ਰਮਦਾਨਾ ॥

ਤਿਸੁ ਸੇਵੀ ਜੋ ਰਖੈ ਨਿਦਾਨਾ ॥1॥

Bẖairo mėhlā 5. Varaṯ na raha-o na mah ramḏānā.

Ŧis sevī jo rakẖai niḏānā. ||1||

Raag Bhairo, the bani of Fifth Nanak.

In essence: Neither I observe fasting, nor I believe in the month of Ramzan (Muslim fasting time). I serve only Akalpurakh, who protects in the end.

ਏਕੁ ਗੁਸਾਈ ਅਲਹੁ ਮੇਰਾ ॥ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਦੁਹਾਂ ਨੇਬੇਰਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

   Ėk gusā-ī alhu merā. Hinḏū ṯurak ḏuhāʼn neberā. ||1|| Rahā-o.

I believe in one Creator, to whom the Hindus call Gosaeen and the Muslims Allah. I am done with what the Hindus and the Muslims do. Pause.

ਹਜ ਕਾਬੈ ਜਾਉ ਨ ਤੀਰਥ ਪੂਜਾ ॥ ਏਕੋ ਸੇਵੀ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ॥2॥

Haj kābai jā-o na ṯirath pūjā. Ėko sevī avar na ḏūjā. ||2||

I neither go to Mecca, nor worship at holy pilgrimaging places; I serve none but only Akalpurakh.

ਪੂਜਾ ਕਰਉ ਨ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰਉ ॥ ਏਕ ਨਿਰੰਕਾਰ ਲੇ ਰਿਦੈ ਨਮਸਕਾਰਉ ॥3॥

Pūjā kara-o na nivāj gujāra-o. Ėk nirankār le riḏai namaskāra-o. ||3||

I neither perform worship nor offer Niwaz (Muslim prayer). Only to the Formless Creator, I bow in my heart.

  ਨਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ॥ ਅਲਹ ਰਾਮ ਕੇ ਪਿੰਡੁ ਪਰਾਨ ॥4॥

Nā ham hinḏū na musalmān. Alah rām ke pind parān. ||4||

I am neither a Hindu, nor a Muslim; my body and life belong to the Creator who is called Ram or Allah.

ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਕੀਆ ਵਖਾਨਾ ॥ ਗੁਰ ਪੀਰ ਮਿਲਿ ਖੁਦਿ ਖਸਮੁ ਪਛਾਨਾ ॥5॥3॥

   Kaho Kabīr ih kī-ā vakẖānā. Gur pīr mil kẖuḏ kẖasam pacẖẖānā. ||5||3||

Oh Kabir! I have expressed this that by meeting my Guru, my Peer, I have realized the Master.

                     Thus, in a reference to a Bhagat Kabir’s Sharada, the Fifth Guru states that the Sikhs neither believe in Islam nor in Hinduism. What is said in the above shabda is very important because what the Muslims or the Hindus do according to their religions, the Sikhs just don’t. Obviously, why anyone should call the Sikhs a part of Hinduism?

                     In the next shabda, the Guru addresses an issue about the Creator. The Hindus believe that the Creator, Gobind, took birth as Krishan. The Guru clarifies that the Creator who is addressed by many names by different believers doesn’t take birth and is beyond death, then how anyone claim that on Ashtmi of the month of Bhadon, the Creator took birth? Let us ponder over this shabada as well which is also on SGGS, S1136

 ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧    Bẖairo mėhlā 5 gẖar 1

Raag Bhairo, the bani of Fifth Nanak, house first.

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ Ik-oaʼnkār saṯgur parsāḏ.

There is only one All Pervading Akalpurakh, who is known with the blessings of the Satiguru.

ਸਗਲੀ ਥੀਤਿ ਪਾਸਿ ਡਾਰਿ ਰਾਖੀ ॥ ਅਸਟਮ ਥੀਤਿ ਗੋਵਿੰਦ ਜਨਮਾ ਸੀ ॥੧॥

Saglī thīṯ pās dār rākẖī. Astam thīṯ govinḏ janmā sī. ||1||

In essence: (the Guru is addressing actually to a Pundit who preaches that on the eighth of Bhadon, the Creator was born as Krishan Gobind) ignoring all other lunar days, (you say) on the eighth day of the moon, Krishan, the creator, was born!

ਭਰਮਿ ਭੂਲੇ ਨਰ ਕਰਤ ਕਚਰਾਇਣ ॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਤੇ ਰਹਤ ਨਾਰਾਇਣ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

Bẖaram bẖūle nar karaṯ kacẖrā-iṇ. Janam maraṇ ṯe rahaṯ nārā-iṇ. ||1|| Rahā-o.

Oh mortal! You utter false things strayed in doubt. The omnipresent Creator is beyond birth and death. Pause.

 Why that person, who says on the eighth of Bhadon the Creator took birth as Krishan, is wrong? The answer is that the Creator is beyond birth and death.

ਕਰਿ ਪੰਜੀਰੁ ਖਵਾਇਓ ਚੋਰ ॥ ਓਹੁ ਜਨਮਿ ਨ ਮਰੈ ਰੇ ਸਾਕਤ ਢੋਰ ॥੨॥

Kar panjīr kẖavā-i-o cẖor. Oh janam na marai re sākaṯ dẖor. ||2||

After preparing sweet treat, you offer secretly to the stone idol (of Krishan). Oh, ignorant Maya-lover! Akalpurakh doesn’t die or take birth.

ਸਗਲ ਪਰਾਧ ਦੇਹਿ ਲੋਰੋਨੀ ॥ ਸੋ ਮੁਖੁ ਜਲਉ ਜਿਤੁ ਕਹਹਿ ਠਾਕੁਰੁ ਜੋਨੀ ॥੩॥

Sagal parāḏẖ ḏėh loronī. So mukẖ jala-o jiṯ kahėh ṯẖākur jonī. ||3||

All the sins are the cause of your lullaby given to the stone idol. Let that mouth be burned that says the Master Creator enters into existences.

ਜਨਮਿ ਨ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਨ ਜਾਇ ॥ ਨਾਨਕ ਕਾ ਪ੍ਰਭੁ ਰਹਿਓ ਸਮਾਇ ॥੪॥੧॥

Janam na marai na āvai na jā-e. Nānak kā parabẖ rahi-o samā-e. ||4||1||

Nanak’s Prabh is pervading everywhere and He neither dies nor takes birth.

                     We can conclude from the both shabdas quoted above that the Sikhs do not believe in the rituals or other things practiced by the Hindus or the Muslims. And it is not possible that the Universal Creator, who is beyond death (Akalmurt) ever takes birth in a form. He does exist in all lives; nonetheless, He doesn’t take birth individually. The Guru questions the worshipper-class that they simply mislead the people instead of attaching them to the real all-pervading Ekankar. It is also made clear that the Sikhs are much different from the people of any other religions.

Wishes

Gurdeep Singh

www.gursoch.com

(Its English version is at the end)

ਅਸੀਂ ਆਖੀ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰਾ ਰੱਬ ਮੇਰਾ ਹੈ ਜਾਂ ਰੱਬ ਹੀ ਮੇਰਾ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਸਾਡੇ ਕਰਮ /ਕੰਮ ਹਨ ਕੀ  ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਦਕਾ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਬੂਲ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਇਹ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਉੱਤਰ 1090 ਅੰਗ  ਸ ਗ ਗ ਸ, ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ , ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੀਏ :  

 ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥ ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ਸਾਖਤੀ ਦਰਗਹ ਸਚੁ ਕਬੂਲੁ ॥

ਸਾਹਿਬੁ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇਖਿ ਨ ਭੂਲੁ ॥

ਦਿਲ ਦਰਵਾਨੀ ਜੋ ਕਰੇ ਦਰਵੇਸੀ ਦਿਲੁ ਰਾਸਿ ॥

ਇਸਕ ਮੁਹਬਤਿ ਨਾਨਕਾ ਲੇਖਾ ਕਰਤੇ ਪਾਸਿ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 1090}

ਅਰਥ: ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਤੁਰਿਆਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਬਣ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ ਸੱਚ (ਭਾਵ, ਸਿਮਰਨ) ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ (ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਦੀ) ਗ਼ਲਤੀ ਨਾਹ ਖਾਹ, ਮਾਲਕ (ਤੇਰੇ ਅਮਲਾਂ ਦਾ) ਲੇਖਾ ਮੰਗੇਗਾ।

ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦਿਲ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਾਹ ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਫ਼ਕੀਰੀ ਕਮਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਨਾਨਕ! ਉਸ ਦੇ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਪਾਸ ਹੈ (ਭਾਵ, ਪ੍ਰਭੂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ) ।1। (ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ )

ਰੱਬ ਜੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਕੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਰਾਖੀ ਇਹ ਕਰਨੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿੱਚ ਮਨ ਡੋਲਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿਤੇ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਉਗਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਿ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਗੁਣ ਗਵਾਉਂਦਾ ਰਹੇ | ਦੁਨੀਆਂ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪਿਆਰ ਬਾਰੇ, ਇਹ ਮਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ | ਸੱਚ ਉਹਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ | ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਉਹਦੀ ਸਿਫਤ ਕਰਨੀ ਹੋਏ | ਜੇ ਉਹ ਰੱਬ ਯਾਦ ਹੈ ਤਦ ਬੁਰਾ ਕੰਮ ਮਨੁੱਖ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ | ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬੁਰਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ | ਹੋਰ ਵੇਖਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕੀ ਹੁਣ ਇਸ ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਲੇਪਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ:

ਮਃ ੧ ॥ ਅਲਗਉ ਜੋਇ ਮਧੂਕੜਉ ਸਾਰੰਗਪਾਣਿ ਸਬਾਇ ॥

ਹੀਰੈ ਹੀਰਾ ਬੇਧਿਆ ਨਾਨਕ ਕੰਠਿ ਸੁਭਾਇ ॥੨॥ {ਪੰਨਾ 1090}

ਅਰਥ: (ਜੋ ਜੀਵ-) ਭੌਰਾ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿ ਕੇ ਹਰ ਥਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਤੱਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਆਤਮਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਤੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਹੇ ਨਾਨਕ! ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ-ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗਲ ਨਾਲ (ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ) ਹੈ।2। (ਡਾਕਟਰ ਸਹਿਬ ਸਿੰਘ )

ਨਿਰਲੇਪਤਾ ਵੈਰ ਵਿਰੋਧ ਖਤਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵੈਰ ਵਿਰੋਧਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਹਾਜਰ ਨਜਰ ਰੱਬ ਜੀ ਫੇਰ  ਹਰ ਥਾਂ ਦਿਸਦੇ ਹਨ | ਇੰਝ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਬਿਰਤੀ ਰੱਬ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਰੱਬ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |

ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ

ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ

His Acceptance

We often claim to be the devotees of the Creator, or sometimes assert that He is our everything, but thing that needs to be pondered over is to analyze if our deeds are acceptable to Him. On 1090, Guru Nanak Sahib answers this, let us ponder over these slokas:

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥ ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ਸਾਖਤੀ ਦਰਗਹ ਸਚੁ ਕਬੂਲੁ ॥

ਸਾਹਿਬੁ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇਖਿ ਨ ਭੂਲੁ ॥

ਦਿਲ ਦਰਵਾਨੀ ਜੋ ਕਰੇ ਦਰਵੇਸੀ ਦਿਲੁ ਰਾਸਿ ॥

ਇਸਕ ਮੁਹਬਤਿ ਨਾਨਕਾ ਲੇਖਾ ਕਰਤੇ ਪਾਸਿ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 1090}

Salok mėhlā 1. Hukam rajā-ī sākẖ-ṯī ḏargėh sacẖ kabūl.

Sāhib lekẖā mangsī ḏunī▫ā ḏekẖ na bẖūl.

Ḏil ḏarvānī jo kare ḏarvesī ḏil rās. 

Isak muhabaṯ nānkā lekẖā karṯe pās. ||1||

Slok of First Nanak.

In essence: Living in Ekankar’s Will, one obtains His union.  In His court, truth is accepted. Oh mortal! Your Master, Ekankar, will call you to account; seeing the world, do not forget it.

Oh Nanak! Ekankar keeps an account of the love of that one, who watches over one’s mind and practices Faqeeri  (humbleness and detachment) by keeping one’s heart on the right path.

One is advised not to pay attention what the people say about one’s devotion toward the Creator or about Him. The Guru stresses that definitely, one’s deeds will be questioned.

ਮਃ ੧ ॥ ਅਲਗਉ ਜੋਇ ਮਧੂਕੜਉ ਸਾਰੰਗਪਾਣਿ ਸਬਾਇ ॥

ਹੀਰੈ ਹੀਰਾ ਬੇਧਿਆ ਨਾਨਕ ਕੰਠਿ ਸੁਭਾਇ ॥੨॥ {ਪੰਨਾ 1090}

Mėhlā 1.

Alga-o jo-e maḏẖūkaṛa-o sarangpāṇ sabā-e.

Hīrai hīrā beḏẖi-ā Nānak kanṯẖ subẖā-e. ||2||

First Nanak.

In essence: A person detached like a bumblebee sees Akalpurakh in all. Oh Nanak! Such a person remains one with Him intuitively.

Then how one can involve with the Creator? The Guru advises the followers to live being detached and through detachment, one keeps one’s love for Him intact.

Wishes

Gurdeep Singh

www.gursoch.com 

(Its English version is at the end)

ਸਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਲੋਕ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਲੋਕ ਹੈ ਸ ਗ ਗ ਸ ਵਿੱਚ 1410  ਉੱਤੇ ਹੈ | ਗੁਰੂ ਜੀ ਘੁਮੰਡ ਦੇ ਆਧਾਰ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਨੂੰ ਵਕਤੀ ਆਖਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਮਾਣ ਘੁਮੰਡ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਨਿਮਰਤਾ ਅਪਣਾਓ ਕਿਉਂਕਿ ਵਕਤ ਬਹੁਤ ਤਾਕਤਵਰ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਕੁਝ ਪੱਧਰਾ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ| ਉਹ ਸਲੋਕ ਹੈ :

ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਉਤੰਗੀ ਪੈਓਹਰੀ ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ ॥ ਸਸੁੜਿ ਸੁਹੀਆ ਕਿਵ ਕਰੀ ਨਿਵਣੁ ਨ ਜਾਇ ਥਣੀ ॥

ਗਚੁ ਜਿ ਲਗਾ ਗਿੜਵੜੀ ਸਖੀਏ ਧਉਲਹਰੀ ॥ ਸੇ ਭੀ ਢਹਦੇ ਡਿਠੁ ਮੈ ਮੁੰਧ ਨ ਗਰਬੁ ਥਣੀ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 1410}

ਅਰਥ: ਉੱਚੇ ਲੰਮੇ ਕੱਦ ਵਾਲੀ, ਭਰ-ਜੁਆਨੀ ਤੇ ਅੱਪੜੀ ਹੋਈ, ਮਾਣ ਵਿਚ ਮੱਤੀ ਹੋਈ ਮਸਤ ਚਾਲ ਵਾਲੀ (ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਹੈ– ਹੇ ਸਹੇਲੀਏ!) ਭਰਵੀਂਛਾਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੈਥੋਂ ਲਿਫ਼ਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ । (ਦੱਸ,) ਮੈਂ (ਆਪਣੀ) ਸੱਸ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰਾਂ? (ਮੱਥਾ ਕਿਵੇਂ ਟੇਕਾਂ?) । (ਅਗੋਂ ਸਹੇਲੀ ਉੱਤਰ ਦੇਂਦੀ ਹੈ-) ਹੇ ਸਹੇਲੀਏ! (ਇਸ) ਭਰਵੀਂ ਜੁਆਨੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਹੰਕਾਰ ਨਾ ਕਰ (ਇਹ ਜੁਆਨੀ ਜਾਂਦਿਆਂ ਚਿਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣਾ। ਵੇਖ,) ਜਿਹੜੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਰਗੇ ਪੱਕੇ ਮਹੱਲਾਂ ਨੂੰ ਚੂਨੇ ਦਾ ਪਲਸਤਰ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਹ (ਪੱਕੇ ਮਹੱਲ) ਭੀ ਡਿਗਦੇ ਮੈਂ ਵੇਖ ਲਏ ਹਨ (ਤੇਰੀ ਜੁਆਨੀ ਦੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਪਾਂਇਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ) ਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਰਵੀਂ ਛਾਤੀ ‘ਤੇ ਕਾਹਦਾ ਗਰਬ ?

ਛੋਟੀ ਘਟਨਾ ਰਾਹੀਂ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਆਖਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੋਰਾਂ ਇਨਸਾਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਫਰਜ ਭੁਲਾ ਸਕਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ | ਵੱਡੇ ਮਹਿਲ ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੀਕ ਖੜੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵਕਤ ਬੀਤਣ ਨਾਲ, ਖੰਡਰਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਬਹੁਤ ਥੁੜ ਚਿਰੀ | ਇਸ ਹੰਕਾਰ ਦੀ  ਦਲਦਲ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਕੇ ਮਨੁੱਖ ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਫਰਜਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੰਕਾਰ  ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਇਹ ਮਾਣ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਸ ਸਲੋਕ ਰਾਹੀਂ ਇਹੋ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਣ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ |

ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ

ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ

Pride Of What?

On SGGS 1410, Slok Vaaran ton Vdheek, in the first slok, Guru Nanak Sahib says that the youthfulness, which is very momentary many times inflates oneself, but it is not worth to feel proud; instead, one should try to remain conceit free  and never let it take oneself over as we see that with time the youth withers away eventually.       

Slok, Varaan Ton Vadheek (extra slok which were left after Varaan). Slok first First Nanak

ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਉਤੰਗੀ ਪੈਓਹਰੀ ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ ॥ ਸਸੁੜਿ ਸੁਹੀਆ ਕਿਵ ਕਰੀ ਨਿਵਣੁ ਨ ਜਾਇ ਥਣੀ ॥

ਗਚੁ ਜਿ ਲਗਾ ਗਿੜਵੜੀ ਸਖੀਏ ਧਉਲਹਰੀ ॥ ਸੇ ਭੀ ਢਹਦੇ ਡਿਠੁ ਮੈ ਮੁੰਧ ਨ ਗਰਬੁ ਥਣੀ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 1410}

Mehlaa 1. Utangee pai-ohree gahiree gambheeree.

Sasurh suhee-aa kiv karee nivan na jaa-ay thanee.

Gach je lagaa girvarhee sakhee-ay dha-ulharee.

Say bhee dhahday dith mai mundh na garab thanee. ||1||

In essence: oh proud and extremely young woman! Be serious! You are saying, “How can I bow to my mother-in-law in respect? Because of my fully stiff breasts, I cannot bend” Oh my friend! (Her friend says) I have seen the mountains and high mansions plastered with lime crumbling; therefore, do not be proud of your breasts.

The entire Slok is addressing the issue of self-conceit; a rare one realizes that the youth and beauty one takes pride in are very transitory.

The Guru advises his followers through this that taking pride in anything is not worth because everything is temporary and we see how big buildings built with so much care crumble eventually. Simple life, free of self-conceit, is what the Guru loves. In other words, modesty is a virtue that brings peace to one’s mind and one’s self-conceit invites problems in one’s life.

Wishes!

G Singh

www.gursoch.com 

(Its English version is at the end)

ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਕੁਝ ਭੇਦ ਖੋਹਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਕਿਤੇ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਹਰ ਜੀਵ/ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਜਰ ਹਨ | ਆਓ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੀਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ; ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ 1030 ਅੰਗ ਉੱਤੇ:

ਪੰਚ ਤਤੁ ਮਿਲਿ ਕਾਇਆ ਕੀਨੀ ॥ ਤਿਸ ਮਹਿ ਰਾਮ ਰਤਨੁ ਲੈ ਚੀਨੀ ॥

ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਰਾਮੁ ਹੈ ਆਤਮ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਾ ਹੇ ॥7॥

ਅਰਥ : ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਇਸੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕਰਤਾਰ ਹੀਰਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਭ ਲਵੋ ਕਿਉਂਕਿ ਕਰਤਾਰ ਹੀ ਆਤਮਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਹੀ ਕਰਤਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਨ ਨਾਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |

ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਿੰਦ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੇ ਇਹ ਜਿੰਦ ਉਸ ਕਰਤਾਰ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੈ, ਤਦ ਕਰਤਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ | ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਇਸ ਉਪਦੇਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ  ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦੱਸੇ ਇਸ ਤੱਥ ਦੀ ਸਮਝ ਪੈ ਜਾਵੇ ? ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ :

ਸਤ ਸੰਤੋਖਿ ਰਹਹੁ ਜਨ ਭਾਈ ॥ ਖਿਮਾ ਗਹਹੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ॥

ਆਤਮੁ ਚੀਨਿ ਪਰਾਤਮੁ ਚੀਨਹੁ ਗੁਰ ਸੰਗਤਿ ਇਹੁ ਨਿਸਤਾਰਾ ਹੇ ॥8॥

ਅਰਥ : ਹੇ ਭਾਈ ! ਤੁਸੀਂ ਸਤ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖ ਵਿੱਚ ਰਹੋ; ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਲਵੋ (ਇਸ ਖਾਤਰ) ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਖਿਮਾ ਨੂੰ ਭਰੀ ਰੱਖੋ | ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ  (ਕਿ ਇਹ ਉਸੇ ਕਰਤਾਰ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ) ਫੇਰ ਪਰਾਤਮਾ (ਵੱਡੀ ਆਤਮਾ = ਕਰਤਾਰ) ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣੋ (ਫੇਰ ਇਹ ਸਮਝ ਆ ਜਾਏਗੀ ਕਿ ਕਰਤਾਰ ਆਤਮਾ ਤੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ) | ਸਤਿਗੁਰੂ  ਦੀ ਸੰਗਤ ਰਾਹੀਂ ਉਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਇਹ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਗੱਲ ਸਮਝ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਨਹੀਂ | ਜੇ ਮਨ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣੀ; ਮਤਲਬ ਸਾਡੀ ਮਨਮੁਖਤਾ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਤੱਥ ਸਮਝਣੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਰੱਖੇਗੀ ) |

ਇਸੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ, ਗ ਗ ਸ ਵਿੱਚ 1025 ‘ਤੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੁਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ:

ਦੇਹੀ ਅੰਦਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਵਾਸੀ ॥ ਆਪੇ ਕਰਤਾ ਹੈ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥

ਨਾ ਜੀਉ ਮਰੈ ਨ ਮਾਰਿਆ ਜਾਈ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ਸਬਦਿ ਰਜਾਈ ਹੇ ॥13॥

ਅਰਥ : ਇਸ ਦੇਹਿ ਅੰਦਰ ਹੀ ਨਾਮ (ਕਰਤਾਰ ) ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਹੈ, ਪਰ ਕਰਤਾਰ ਅਮਰ ਹੈ | ਆਤਮਾ ਕਦੇ ਮਰਦੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਸਿਰਫ਼ ਜੋ ਸਰੀਰ ਪੰਜ ਧਾਤਾਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਬਿਨਸਣਾ ਹੈ ) | ਕਰਤਾ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਜਕੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ (ਸੰਭਾਲਦਾ ) ਅਤੇ ਇਹ ਕਰਤੇ ਦੀ ਰਜਾ ਵਿੱਚ ਹੈ |

ਇੰਝ ਇਹ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਛੀ ਅਤੇ ਮਛਲੀ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਹੈ | ਉਸ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨ ਲਈ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਖਿਮਾ, ਸੱਚ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਅਤੇ ਉਸ ਕਰਤਾਰ  ਨੂੰ ਹੀ ਸਭ ਵਿੱਚ ਵੇਖਕੇ ਜਿਉਣ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ ਹੈ  ਅਤੇ ਦੂਜਾਪਣ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤਾਂ ਜੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰਹਿਬਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ | ਜੋ ਲੋਕ ਗਲਤ ਗੱਲਾਂ/ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਤਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਮਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਸਮਝਕੇ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ | ਇਸੇ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਕੇ, ਉਹ ਲੋਕ ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਬਿਨ ਸਮਝਿਆਂ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ | ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ  ਗ ਗ ਸ ਵਿੱਚ  871  ‘ਤੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ; ਇਹ ਪ੍ਰਬੱਚਨ ਇਸੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨਯੋਗ ਹੈ :

ਇਆ ਮੰਦਰ ਮਹਿ ਕੌਨ ਬਸਾਈ ॥ ਤਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਕੋਊ ਪਾਈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਅਰਥ : ਜੋ ਇਸ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤ/ਹੱਦ ਬੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ, (ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬੇਅੰਤ ਹੈ )|

ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਇਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਖਦੇ ਹਨ :

ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਰਾਮ ਕੀ ਅੰਸੁ ॥ ਜਸ ਕਾਗਦ ਪਰ ਮਿਟੈ ਨ ਮੰਸੁ ॥4॥2॥5॥

ਅਰਥ : ਹੇ ਕਬੀਰ ! ਇਹ ਆਖ ਕਿ ਇਹ (ਇਸ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ/ਵਾਲੀ) ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਹੈ /ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦੋਨੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਇੰਝ ਜੁੜੇ ਹੋ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਿਆਹੀ |

ਮੁੜਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪ੍ਰਬੱਚਨਾਂ ਵੱਲ ਆਈਏ; ਕਰਤਾਰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੈ | ਉਹ ਸਭ ਜੀਵਤ ਅਤੇ ਅਜੀਵਤ ਵਿੱਚ ਹਾਜਰ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸੇ ਕਰਤਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ | ਇਸ ਦਾ ਭੇਦ ਜਾਣਨ ਲਈ ਮਾਇਆ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਰਹਿਕੇ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਲੋਭ ਮੋਹ ਤੇ  ਹੰਕਾਰ  ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਦਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਗੁਰੂ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਪਵੋ,  ਫੇਰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੱਚਨਾਂ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਸਾਹਿਤ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਏਗਾ |

ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ,

ਗੁਰਦੀਪ  ਸਿੰਘ

The closeness of The Creator with us

In Raag Maru, Guru Nanak ji shares a secret about understanding the Creator and His creation from which it is realized that the Creator is not away but exists with the lives or the lifeless; let us ponder over this on SGGS, 1030:

ਪੰਚ ਤਤੁ ਮਿਲਿ ਕਾਇਆ ਕੀਨੀ ॥ ਤਿਸ ਮਹਿ ਰਾਮ ਰਤਨੁ ਲੈ ਚੀਨੀ ॥

ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਰਾਮੁ ਹੈ ਆਤਮ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਾ ਹੇ ॥7॥

ਸਤ ਸੰਤੋਖਿ ਰਹਹੁ ਜਨ ਭਾਈ ॥ ਖਿਮਾ ਗਹਹੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ॥

ਆਤਮੁ ਚੀਨਿ ਪਰਾਤਮੁ ਚੀਨਹੁ ਗੁਰ ਸੰਗਤਿ ਇਹੁ ਨਿਸਤਾਰਾ ਹੇ ॥8॥

Pancẖ ṯaṯ mil kā-i-ā kīnī. Ŧis mėh rām raṯan lai cẖīnī.

Āṯam rām rām hai āṯam har pā-ī-ai sabaḏ vīcẖārā he. ||7||

Saṯ sanṯokẖ rahhu jan bẖā-ī. Kẖimā gahhu saṯgur sarṇā-ī.

Āṯam cẖīn parāṯam cẖīnahu gur sangaṯ ih nisṯārā he. ||8||(1030)

In essence: Akalpurakh has fashioned the body with five elements. In it, lies His name–jewel / a part of Him); find it out. If the shabda is pondered over, it becomes clear that the soul (the living one) and Akalpurakh are actually the same. By realizing that, He is obtained. Oh brother! Live contentedly by holding on to the virtues; attain forgiveness and tolerance in the Satiguru’s refuge; understand the soul and the Supreme Soul (Prabh); all this is understood in the Guru’s association.

Let us see other verses on 1026, SGGS:

ਦੇਹੀ ਅੰਦਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਵਾਸੀ ॥ ਆਪੇ ਕਰਤਾ ਹੈ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥

ਨਾ ਜੀਉ ਮਰੈ ਨ ਮਾਰਿਆ ਜਾਈ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ਸਬਦਿ ਰਜਾਈ ਹੇ ॥13॥

Ḏehī anḏar nām nivāsī. Āpe karṯā hai abẖināsī.

Nā jī-o marai na māri-ā jā-ī kar ḏekẖai sabaḏ rajā-ī he. ||13||(1026)

Within the body, Prabh’s name abides; Prabh is the imperishable Creator. The living one neither dies, nor anyone can kill it; according to His Will, He creates the life and takes care of it.

Let us also look at the following verses of Bhagat Kabir in the same context on 871, SGGS:

ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਰਾਮ ਕੀ ਅੰਸੁ ॥ ਜਸ ਕਾਗਦ ਪਰ ਮਿਟੈ ਨ ਮੰਸੁ ॥4॥2॥5॥

Kaho Kabīr ih rām kī aʼns.  Jas kāgaḏ par mitai na mans. ||4||2||5||(871)

In essence: Oh Kabir! Utter this: it (the one who lives within the body) is the part of Prabh, the all-pervading Creator. Prabh and one who lives in the body are together like the ink and the paper, which cannot be separated.

Let us come back to the Guru’s expressed ideas about the Creator and the lives; according to him, the universal Creator is very much present in His live or lifeless creation, since everything is His part. To realize this secret, one must come out of the Maya ocean and one needs to get out of our lust, anger, greed, attachment and conceit that deter us from the Guru’s shown path to realize the Creator. Thus, by doing so, we can realize what the Guru says in the above verses.

Wishes

G Singh

www.gursoch.com